Say nắng là những hiện tượng ta thường gặp trong mùa hè, đặc biệt là trong những ngày nhiệt độ tăng cao đột ngột, nắng nóng cao điểm. Bị say nắng không chỉ khiến cho ta mệt mỏi, nhức đầu, hoa mắt chóng mặt,… mà say nắng còn có thể dẫn đến đột quỵ. Nếu như không xử lý kịp thời sẽ dẫn tới di chứng đến thần kinh không thể hồi phục hoặc sẽ tổn thương nhiều cơ quan và tử vong. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn hiểu rõ về say nắng là gì.
Thế nào là say nắng?
Khi ta chịu phải tác động của gánh nặng nhiệt, cơ thể của ta sẽ có các phản ứng huy động để đáp ứng các cơ chế điều nhiệt, nếu như quá tải nhiệt độ gia tăng quá mức sẽ có thể gây ra tổn thương với cơ thể. Tổn thương do nắng mà điển hình là say nắng là tình trạng rối loạn điện giản toàn thân, cân bằng nước, rối loạn điều hòa thân nhiệt khiến xảy ra tình trạng rối loạn bệnh lý khác. Vậy say nắng là gì?
Say nắng hay còn được biết là sốc nhiệt (heat stroke) là tình trạng khiến tăng than nhiệt nghiêm trọng (lớn hơn 40 độ C) cùng với đó là rối loạn hoạt động của những cơ quan như tuần hoàn, hô hấp, thần kinh do tác động của nắng nóng hoặc là các hoạt động thể lực quá sức. Say nắng sẽ luôn đi kèm với tình trạng say nóng. Sốc nhiệt được chia làm 2 thể:
- Sốc nhiệt kinh điển xảy ra bởi nhiệt độ môi trường bên ngoài quá cao (lớn hơn 40 độ C), kèm với đó là nắng gắt liên tục kéo dài.
- Sốc nhiệt do cố gắng quá sức thường xảy ra ở những người trẻ, khỏe mạnh hoặc những vận động viên điền kinh cố gắng quá mức ở trong tập luyện hoặc thi đấu.
Biểu hiện của say nắng là gì?
Đặc điểm của say nắng là dẫn đến tình trạng thân nhiệt tăng và các triệu chứng tổn thương đến hệ thần kinh trung ương. Các triệu chứng kinh điển sẽ là tăng thân nhiệt lớn hơn 40 độ C và suy giảm chức năng hệ thần kinh xảy ra đột ngột. Cụ thể như sau:
Các dấu hiệu ban đầu như là:
Thở nhanh, nhịp tim nhanh, đỏ da (do cơ chế thải nhiệt), có thể đổ mồ hôi nhiều, kèm theo đó là chóng mặt, hoa mắt, buồn nôn, đau đầu. Chú ý ở người già thì các dấu hiệu sẽ kín đáo và không có biểu hiện ở giai đoạn sớm.
Các biểu hiện nặng hơn nếu như không xử trí kịp thời:
Tụt huyết áp, rối loạn chức năng của hệ thần kinh bao gồm thay đổi các tri giác, kích động, lú lẫn, mê sảng, co giật và hôn mê. Khi mà thân nhiệt tăng quá cao sẽ gây ra tình trạng mất điện giải nặng, rối loạn thăng bằng nội môi, sẽ có thể dẫn đến xuất huyết do các rối loạn đông máu nặng, nặng hơn nữa sẽ là suy đa phủ tạng và dẫn đến tử vong.
Những yếu tố thuận lợi dễ bị say nắng
- Trẻ em hoặc người già do khả năng thích nghi và điều nhiệt kém với nắng nóng.
- Sự thiếu thích nghi với thời tiết khí hậu.
- Làm việc và tập luyện trong môi trường nắng nóng gay gắt.
- Mặc quần áo không thích hợp với môi trường (không thấm nước, quá dày, hấp thụ nhiệt cao,…).
- Không uống nước đầy đủ, hoặc là môi trường quá nóng.
- Đang dùng các loại thuốc khiến giảm tiết mồ hôi như: lợi tiểu, kháng cholinergic, kháng histamine, ethanol, chẹn beta,…
- Có một số tình trạng bệnh lý như sốt, béo phì, rối loạn nội tiết tố,…
Các biện pháp chống say nắng là gì?
Khi phải ra ngoài khi trời đang nắng nóng, bạn nên che kín cơ thể bằng việc mặc quần áo nhẹ, rộng, sáng màu và thoải mái, sử dụng kem chống nắng và đội mũ rộng vành. Luôn trang bị đầy đủ những thiết bị dùng để chống nắng khi làm việc và lao động dưới trời nắng như mũ bảo hộ, kính râm, quần áo bảo hộ lao động,…
Cần uống nước đầy đủ khi trời nắng nóng hoặc cần lao động nặng dưới ánh nắng gay gắt. Thường xuyên bổ sung nước dù chưa có cảm giác khát. Có thể uống nước có pha một ít muối hoặc uống nước trái cây, dung dịch oresol, cần tránh xa các đồ uống năng lượng, thức uống có ga.
Không nên làm việc quá lâu dưới ánh nắng hoặc làm việc trong một môi trường vô cùng nóng bức, tránh việc hoạt động thể lực một cách quá sức. Cần nghỉ ngơi định kì sau mỗi 45 phút hoặc 1 tiếng khi làm việc liên tục dưới trời nắng nóng, nên chọn nơi thoáng mát để nghỉ ngơi từ 10 – 15 phút.
Bài viết trên đã tổng hợp những thông tin vô cùng hữu ích để có thể trả lời cho câu hỏi say nắng là gì? Mong rằng các bạn sẽ hiểu được, bên cạnh đó sẽ trang bị cho mình những điều cần thiết để không phải gặp tình trạng say nắng và giữ cho mình một sức khỏe thật tốt nhé!